Carolijn Visser schreef een indrukwekkend verhaal over Selma, die als Joods-Nederlandse vrouw in China woonde ten tijde van de Laat Honderd Bloemen Bloeien campagne, de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie. Samen met haar Chinese man en twee kinderen werd Selma slachtoffer van het maoïstische regime.
Janneke Riksen, vakdidacticus geschiedenis bij de VU Lerarenacademie, sprak met Carolijn Visser en de beide kinderen van Selma. Zij vertrouwden haar een aantal originele brieven, brieffragmenten en foto’s toe die zij mocht gebruiken bij het ontwikkelen van lesmateriaal. Hoe het verhaal van Selma met het lesmateriaal wordt gebruikt in de geschiedenisles op het vwo, staat centraal op deze studiemiddag.
Interview met docente Janneke Riksen:
Hoe kwam je op het idee om dit verhaal te gebruiken voor lesmateriaal?
“Na lezing van het indrukwekkende boek van Carolijn Visser bedacht ik direct dat dit een verhaal is waarmee je de meer ‘zakelijke en informatieve’ geschiedenislessen over China dichterbij de leerlingen kunt brengen. Het inspireerde me tot de ontwikkeling van lesmateriaal voor het voortgezet onderwijs waardoor leerlingen zich kunnen inleven en ervaren welke invloed Mao had op het dagelijks leven van Selma en haar gezin. Via Carolijn Visser ben ik in contact gekomen met Greta en Dop, de kinderen van Selma. Zij zijn inmiddels rond de zeventig jaar oud. Ze hebben mij foto’s en brieven van hun moeder aan hun opa toevertrouwd om lesmateriaal mee te maken, opdat de geschiedenis van hun moeder wordt doorverteld. Ik ben hen daarvoor zeer dankbaar en de bijzondere en ontroerende ontmoeting met hen zal ik niet vergeten”.
Hoe ziet het lesmateriaal eruit?
“Met de primaire bronnen - de foto’s en brieven - heb ik vijf werkvormen ontwikkeld op basis van verhalende- en activerende didactiek. Mijn doel daarmee is om het inlevingsvermogen en historisch denken van leerlingen te bevorderen. Leraren kunnen leerlingen actief en zelfstandig aan het werk zetten met het materiaal, waarin argumenteren en redeneren een grote rol speelt. Sommige werkvormen zijn trouwens ook geschikt voor havo en onderbouw vwo”.
Kun je een voorbeeld geven van een werkvorm?
“Een van de werkvormen is playreading. Aan de hand van verschillende thema’s heb ik het boek omgewerkt tot dialogen, in zeven scènes. Je kunt naar keuze een of meer scènes in een les gebruiken. Leerlingen krijgen een rol en vertellen aan de hand van de tekst aan elkaar over Selma. Op die manier met verhalen bezig zijn kennen ze vaak niet: meestal vertelt de leraar een verhaal, nu vertellen ze het elkaar. In de testfase bleek dat leerlingen heel graag een rol wilden spelen, iedereen wilde aan de beurt komen. Geweldig om te zien”!
Hoe werkt het in de praktijk?
“Ik heb de werkvormen in vier klassen op verschillende scholen uitgeprobeerd en de reacties waren positief. Ik vroeg in deze testfase veel van leerlingen, maar ondanks dat zij mij niet kenden, stond al na een kwartier een groepje leerlingen voor de klas vol overgave een scène na te spelen. Het was leerzaam voor mij om te zien hoe leerlingen met het materiaal aan de slag gingen. Zij gaven mij waardevolle feedback, die ik vervolgens heb verwerkt in het materiaal. Zo had ik er niet aan gedacht dat leerlingen brieven uit 1966, getypt op een typemachine, zouden kunnen interpreteren als e-mails”.
Is er instructie bij het materiaal en hoe kun je het bestellen?
Naast het leerlingenmateriaal is er een begeleidende docentenhandleiding en er komt in het najaar een studiemiddag op de VU. Daar wordt het materiaal kosteloos ter beschikking gesteld. Het is niet online beschikbaar. Ik kom ook graag naar scholen toe voor een workshop, bijvoorbeeld als onderdeel van een studiedag. Het verhaal van Selma kan niet vaak genoeg worden verteld”.
Meer over deze opleiding
Inhoud
Resultaat
Data, kosten en contact