Verkiezingstijd: alle stemmen gelden

Nieuws

• Waarom stemmen jongeren vooral heel links of heel rechts?

  Flankpartijen PVV en FVD zijn onder scholieren veruit het populairst. Dit blijkt uit de scholierenverkiezingen, aldus RTL Nieuws. Dat is niet verrassend, zegt VU-neuropsycholoog Jelle Jolles. ‘Daar is veel onderzoek naar gedaan. In de periode dat je midden in het leven staat, stem je breder’, aldus Jolles. Volgens hem worden tieners op een andere manier beïnvloed dan volwassenen. ‘In die leeftijdsfase is het sociale brein belangrijk in het maken van keuzes’, zegt Jolles. ‘Jongvolwassenen worden veel meer beïnvloed door hun vrienden, maar die zijn net zo ver als zijzelf.’

• Meeste kiezers willen coalitie met NSC

  VU-onderzoekers Wouter van Atteveldt, Nel Ruigrok en Mariken van der Velden onderzochten recent de voorkeurscoalities van kiezers in een enquête onder 2400 respondenten. Wat bleek? Over een samenwerking met NSC waren de meeste kiezers positief, ook de zwevende kiezers. Van Atteveldt: ’Iedereen wil met de partij regeren en de kiezer krijgt als bonus de belofte van radicale verandering.’ Dat Omtzigt in zijn verkiezingsprogramma een conservatieve toon aanslaat, doet er voor de kiezers niet veel toe. ’Kiezers lezen geen verkiezingsprogramma’, aldus Van Atteveldt in Trouw.

• Rijken zijn rijker en armen zijn armer

  De woningmarkt was een belangrijk verkiezingsthema. De problemen op de woningmarkt hebben volgens VU-hoogleraar stedelijke economie Hans Koster vooral te maken met de grotere kloof tussen inkomensgroepen. ‘Rijken zijn rijker en armen zijn armer’, zegt Koster in Follow The Money. Maar ook voor het doorsneegezin is het steeds moeilijker om een betaalbare woning te vinden.

• Verkiezingsretoriek

  Hoogleraar economie en overheidsfinanciën Bas Jacobs analyseert voor EenVandaag een recente uitspraak van VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz. Als het aan GroenLinks-PvdA ligt, gaan sommige mensen 100 procent belasting betalen, beweerde zij. Zij verwijst naar onderzoek van Jacobs. Klopt dat wel? Volgens de hoogleraar gaat het om de groep Nederlanders met een vermogen van meer dan één miljoen euro. ‘In de plannen van GroenLinks-PvdA wordt de vermogensbelasting hoger naarmate mensen nog vermogender zijn’, zegt hij. ‘In sommige gevallen zou het 'effectieve tarief' op vermogensinkomsten oplopen tot meer dan 100 procent.’

• PVV en NSC winnen verkiezingen: wat gebeurt er met hoger onderwijs en wetenschap?

  Met 37 zetels wordt de PVV de grootste partij in de Tweede Kamer. Nieuwkomer NSC behaalt er twintig. Beide partijen willen de internationalisering van het hoger onderwijs een halt toeroepen. Ad Valvas neemt de verkiezingsuitslag onder de loep.

• De Jonge Akademie: ‘Gepolariseerd debat over internationalisering is bedreiging voor wetenschap’

  ‘Goede wetenschap kan niet bestaan zonder internationale uitwisseling’, stelt de Jonge Akademie in Ad Valvas. Het genootschap van jonge wetenschappers maakt zich zorgen over de “sterk gepolitiseerde” discussie rond de onderwijstaal.

• Interactieve website over verkiezingen

  Een team van communicatiewetenschappers, onder wie VU-hoogleraar computationele communicatiewetenschap Wouter van Atteveldt, boog zich over deze Tweede Kamerverkiezingen en heeft daarover een interactieve website gelanceerd. De site bevat onderzoeksresultaten en een dashboard waarmee je door verkiezingsprogramma's en mediaberichtgeving kunt navigeren. Voor vragen of samenwerking kun je contact opnemen met Van Atteveldt via wouter.van.atteveldt@vu.nl .

• Verkiezingen 2023: De zorg

  Jort Kelder gaat in “Het Wetenschappelijk Bureau van dr Kelder en Co”  in op verkiezingsthema’s. Hij spreekt in de eerste aflevering met VU-hoogleraar Marcel Canoy over de uitdagingen in de zorg, zoals stijgende kosten en personeelstekorten.

• In deze tamme verkiezingscampagne is de kiezer de verliezer

  De huidige verkiezingscampagne mist vuur ondanks ingrediënten voor spanning: kabinetsval, afgetreden premier en nieuwe leiders, aldus politieke experts in RTL Nieuws. VU-politicoloog Mariken van der Velde: ‘Er is nauwelijks frictie in de debatten. Dat is raar. Je kan mij niet wijs maken dat ze niet verschillend denken over hoe bestaanszekerheid moet worden gegarandeerd. Ik snap niet dat ze die verschillen niet uitvergroten’.

• Juiste inzet van wetenschap leidt tot betere economische politiek

  Wetenschap en politiek zijn nauw met elkaar verbonden. Helpt het als politici een wetenschappelijke achtergrond hebben? Uit het proefschrift van VU-econoom Jan Middendorp blijkt van wel: ‘Mijn onderzoek laat zien dat onze democratie verbeterd en onze economische politiek effectiever kan worden door op de juiste manier gebruik te maken van wetenschappelijke inzichten van economen.’

• Partijen trekken niet langer naar links; de kiezers zitten in het midden

  In de verkiezingsprogramma’s schuiven de partijen weer meer naar het midden of juist naar rechts, blijkt uit het Kieskompas. De eerdere verschuiving naar links is voorbij. VU-politicoloog en bedenker van Kieskompas André Krouwel vertelt aan Trouw dat de rechtse partijen ‘sterk radicaliseren en fragmentariseren’.

• Verkiezingen 2023: migratie en integratie

  Welke plannen hebben politieke partijen op het gebied van asiel en migratie? VU-wetenschappers van de sectie migratierecht bespreken deze op Verblijfblog.nl:

  • Het Nederlandse asielbeleid
  • Internationale dimensie van het asielbeleid
  • Gezinshereniging
  • Integratie

• Onderzoeksexpert VU bekritiseert kamervoorzitter Bergkamp

  Het integriteitsonderzoek naar voormalig Kamervoorzitter Khadija Arib is recent afgerond. Op 31 oktober maakte de huidige Kamervoorzitter Vera Bergkamp de resultaten al bekend, terwijl de rechter op 15 november uitspraak zal doen over de zaak die Arib heeft aangespannen over de rechtmatigheid van het onderzoek. Rob van Eijbergen, VU-hoogleraar Integriteit en kwaliteit van organisaties noemt dit ‘moreel verwerpelijk’ in Het Parool. ‘Arib wordt in haar rechtsgang belemmerd. Het onderzoek loopt al zo lang, die twee weken kunnen er ook wel bij.’

• College Tour verkiezingsdebat op VU-campus

  Op zondag 22 oktober vond het College Tour verkiezingsdebat plaats aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Lijsttrekkers Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC), Frans Timmermans (GL-PVDA) en Caroline van der Plas (BBB) beantwoordden vragen van studenten en gingen met elkaar in debat over verschillende onderwerpen.  

• Ondernemers spekken de VVD partijkas

  De VVD heeft van alle politieke partijen het meeste campagnegeld in kas. Tijdens georganiseerde etentjes komen VVD-politici in contact met ondernemers die grote bedragen willen schenken, schrijft de Volkskrant. VU-politicoloog André Krouwel spreekt zich hier uitermate kritisch over uit: ‘Hier wordt toegang naar de macht gekocht. U en ik kunnen niet zomaar twee uur lang met een minister aan tafel gaan zitten. Je mag alleen voor 10 tot 100 duizend euro met ze dineren. Zo komen alleen bepaalde belangen ter tafel.’

• VU-docent Kilian Wawoe in NSC-bestuur

  VU-docent human resources Kilian Wawoe is medebestuurder van de nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de kandidatenselectie. Ad Valvas interviewde hem over zijn beweegredenen en politieke aspiraties. Wawoe: ‘Pieter Omtzigt maakte op mij zo’n indruk, dat toen hij zijn eigen partij begon, ik met hem mee ben gegaan.’

• De plicht tot zelf nadenken

  'Een kabinet vlak voor het zomerreces laten vallen, te midden van talloze crises en dan louter om partijpolitieke redenen – veel cynischer wordt politiek niet,' aldus VU-rechtsfilosoof Martijn Stronks in de Groene Amsterdammer. Hij bespreekt Simone Weils essay Politiek zonder partijen waarin kritiek wordt geuit richting politieke partijen die het algemeen belang verwaarlozen en slechts streven naar macht en groei.

• ‘Mensen voelen zich dusdanig onveilig dat ze geen politiek meer kunnen bedrijven'

  Politici vertrekken steeds vaker als gevolg van bedreigingen en een verhit publiek debat. Dat is ‘een verarming van de democratie,’ stelt politicoloog Mariken van der Velden op BNR. ‘Mensen voelen zich dusdanig onveilig dat ze geen politiek meer kunnen bedrijven.'

• Politici gaan nu terecht meer nadenken over de overheidsfinanciën

  Vorige week debatteerde de Tweede Kamer over de Voorjaarsnota, een overzicht van hoe het ervoor staat met de uitgaven en inkomsten van de Rijksoverheid. Hoogleraar economie en overheidsfinanciën Bas Jacobs van de Vrije Universiteit Amsterdam volgt het debat op de voet en deelde in het tv-programma EenVandaag zijn visie. Lees hier de samenvatting.

• Wie maakt de regels in het migratierecht?

  In het migratierecht maakt de uitvoerende macht vaak regels zonder parlementaire betrokkenheid, wat volgens VU-hoogleraar migratierecht Lieneke Slingenberg problematisch is. De nareismaatregel, die gezinsleden van toegelaten vluchtelingen tijdelijk verhinderde om naar Nederland te komen, is een voorbeeld van dit probleem. ‘In het bestuursrecht maakt de uitvoerende macht wel vaker regels, maar in het migratierecht grijpen die regels diep in op fundamentele aspecten van het leven van migranten.’ Lees hier verder. 

Opinie

• Pierre Koning en Arjen Siegmann: ‘Doorbreek de toeslagen-automaat en voorkom zo armoede.’

  VU-hoogleraar arbeidseconomie en sociale zekerheid Pierre Koning en VU-hoogleraar waardenvol werk Arjen Siegmann stellen in NRC dat het systeem van toeslagen onhoudbaar is. Volgens hen zorgt dit systeem ervoor dat met name voor mensen met een laag inkomen werken onbetaalbaar is. ‘De politiek zal nu pijnlijke keuzes moeten maken,’ aldus de wetenschappers.

• Paul van Lange: ‘De overheid moet veel meer doen om klimaatvriendelijk gedrag mogelijk te maken.’

  ‘In je eentje is het vaak lastig om je gedrag te veranderen,’ schrijft VU-hoogleraar psychologie Paul van Lange in NRC. ‘Met de trein in plaats van met het vliegtuig? De overheid kan veel drempels wegnemen.’ Een van de beste voorspellers van menselijk gedrag is zien wat anderen doen, stelt van Lange. ‘Maar deze natuurlijke vorm van sociale beïnvloeding zal niet in werking treden als er op korte termijn weinig verandert in de aantrekkingskracht, het comfort en de beschikbaarheid van treinen.’

• Gjalt de Graaf en Leo Huberts: ‘Er is nog maar weinig aandacht voor goed en integer besturen.’

  Er moet meer aandacht komen voor integriteit in politieke verkiezingsprogramma’s, aldus VU-hoogleraar Bestuurskunde Gjalt de Graaf en VU-emeritus hoogleraar Bestuurskunde Leo Huberts in Volkskrant. Ze doen een oproep aan de nieuwe generatie politici die aantreedt: ‘Maak politiek en overheid meer integer, fatsoenlijk, ook om het vertrouwen van burgers terug te winnen.’

• Is populisme noodzakelijk voor een gezonde democratie?

  Het populisme in Nederland rukt al jaren op. Maar is dat eigenlijk wel zo erg? Onderzoekers van de VU en de ULB betogen in dat we populistische partijen júist nodig hebben.

Agenda

• Eerdere evenementen

  22 november - Breng je stem uit aan de VU! 

  Woensdag 22 november is tussen 7.30 en 21.00 uur een stembureau open in het Hoofdgebouw. Inwoners van Amsterdam kunnen hier hun stem uitbrengen voor de vervroegde Tweede Kamerverkiezing. Lees hier meer. 

Misschien ben je hier ook naar op zoek?